Nebulizator a inhalator – czym się różnią?

Nebulizator a inhalator – czym się różnią?

Rodzice małych dzieci na pewno znają pojęcie inhalacji i nebulizacji. Pierwsze kojarzy się z wdychaniem ciepłej pary wodnej i olejków eterycznych, a drugie…? No właśnie, często do końca tego nie umiemy wyjaśnić. Kojarzymy, że nebulizator to taki bardziej specjalistyczny inhalator, który umożliwia lepsze podawanie leków do dróg oddechowych. I praktycznie zawsze ma w zestawie specjalną maseczkę. W artykule rozpatrzymy zagadnienie: nebulizator a inhalator. Czym się różnią? A może to podobne urządzenia? Sprawdźmy!

Czym różni się nebulizacja od inhalacji?

Zanim wybierzemy konkretne urządzenie, należy sobie postawić to pytanie. To szczególnie istotne dla rodziców chcących kupić inhalator dla dzieci. Wiadomo, że zależy im na skutecznym działaniu. Dlatego trzeba wiedzieć, czym się różnią te dwa sposoby leczenia.

• Nebulizacja to dostarczanie do dróg oddechowych leku lub roztworu płynu, który jest rozbity na drobne cząsteczki w formie mgiełki.
• Inhalacja polega na dostarczaniu leku pod postacią proszku (np. przy astmie) – lecz nie tylko. Inhalacją nazywamy także tradycyjne wdychanie ciepłej pary wodnej nad miską, z głową pod ręcznikiem. Chyba każdy to zna.

Jak widać, do niektórych inhalacji nie potrzeba specjalistycznych urządzeń – wystarczy pojemnik, do którego wlejemy wrzątek, dodając parę kropel olejku eterycznego albo łyżkę soli. Inhalować możemy się też np. w saunie mokrej, gdy są w niej wykorzystane olejki eteryczne. Podczas inhalacji powietrze dociera jedynie do nosa i gardła. Do nebulizacji niezbędne są profesjonalne urządzenia. Ich zadaniem jest rozbicie leku na tak małe cząsteczki, które dotrą aż do płuc.

Aby jednak nieco zamieszać, napiszemy, że maszyny do nebulizacji są nazywane… inhalatorami.

Inhalatory, które nie są nebulizatorami

Przykładem są inhalatory dla dorosłych chorujących na astmę lub przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc (POChP). Są również dostosowane dla dzieci, jednak już starszych, które potrafią z nich korzystać. To modele:

• proszkowe,
• ciśnieniowe.

Takie urządzenia mieszczą się w dłoni. Składają się z ustnika, pojemnika na lek i przycisku, który ten lek uwalnia. Inhalatory proszkowe mogą mieścić w sobie jedną kapsułkę, którą przekłuwają przed jej podaniem, lub parędziesiąt dawek leku. Nie wymagają skoordynowania momentu podania leku z wdechem. Urządzenia ciśnieniowe korzystają z pojemnika ze sprężonym gazem, w którym jest lek. W tym wypadku należy w tym samym czasie nacisnąć przycisk uwalniający dawkę oraz wykonać wdech.

Nebulizatory – rodzaje i budowa

Przejdźmy do inhalatorów, które są nebulizatorami. Działają one na prąd z sieci lub zasilanie bateryjne (modele przenośne). Ich działanie polega na rozbijaniu leku na małe drobinki. W takiej formie może on łatwo dotrzeć do gardła, tchawicy, oskrzeli i płuc. Wśród urządzeń dostępnych na rynku wyróżniamy następujące rodzaje:

• nebulizator pneumatyczny (tłokowy),
• nebulizator siateczkowy (tzw. mesh),
• nebulizator ultradźwiękowy.

Inhalator pneumatyczny wygląda jak większe lub mniejsze pudełko podpinane do prądu. Do jego obudowy wpinamy rurkę, na której końcu montujemy pojemnik na lek oraz maseczkę albo ustnik. Gdy silnik zaczyna działać, w końcówce nebulizacyjnej zaczyna krążyć powietrze pod ciśnieniem. Rozbija ono lek na drobinki. Z tymi drobinkami dostaje się do ustnika/maseczki, a dalej do gardła, tchawicy, oskrzeli i płuc. Uniwersalność tych modeli sprawia, że są one najpopularniejsze. Jednak trzeba przyznać, że są dość głośne.

Inhalator mesh, czyli siateczkowy, to mniejsze urządzenie działające na baterie. Dzięki temu można go zabrać w podróż, poza tym jest cichszy. Działa na zasadzie drgań membrany znajdującej się wewnątrz. Lek przechodzi przez jej mikroskopijne oczka. Na plus należy zaliczyć, że niektóre nebulizatory mesh tworzą mniejsze cząsteczki leku niż urządzenia tłokowe. Jednak działają wolniej i nie można w nich podawać wszystkich leków do nebulizacji.

Inhalator ultradźwiękowy wykorzystuje do pracy fale dźwiękowe. Ma w sobie zamontowaną płytkę, która jest wprawiana w drgania. Jednak przez to może podgrzewać lek, pogarszając jego właściwości. Nie nadaje się też do wszystkich substancji do nebulizacji. To o wiele rzadziej wykorzystywane urządzenia.

UWAGA! Pamiętaj, aby do inhalatora zawsze wykorzystywać lek, który jest opisany jako nadający się do nebulizacji. W żadnym wypadku nie stosuj naparów ziołowych albo olejków eterycznych. Rozbite na tak małe cząsteczki, trafią za daleko do układu oddechowego. Ich dostanie się do płuc grozi nawet uduszeniem!

Zalety i wady inhalatorów do nebulizacji

Najważniejsza zaleta to łatwość podawania leków. Dzięki temu, że lek jest kierowany bezpośrednio do układu oddechowego, można wykorzystać jego mniejszą dawkę. Z tym faktem wiąże się drugi plus, jakim jest omijanie żołądka i wątroby. Organizm nie jest obciążany tak jak w przypadku tabletek.

Nebulizacja jest odpowiednia dla niemowląt, dzieci i osób starszych. Nie wymaga od nich świadomości przebiegu leczenia albo wysiłku. Przy wykorzystaniu maseczki nie muszą specjalnie koordynować sposobu oddychania. Oczywiście taką kurację mogą też stosować dorośli.

Za pomocą inhalatora można zarówno podawać leki, jak i nawilżać śluzówkę nosa i gardła przy użyciu roztworu soli fizjologicznej. Dlatego nebulizator jest też polecany na zatoki, a nawet przy mocniejszym katarze. Oprócz nawilżania pomaga też przy zatkanych drogach oddechowych. Do ich udrożnienia używa się hipertonicznego roztworu soli fizjologicznej.

Czy ten sposób leczenia ma wady? Nie, jeśli odpowiednio się z niego korzysta. Natomiast niektóre rodzaje urządzeń mogą być bardziej lub mniej odpowiednie dla poszczególnych osób. Przykładowo, nebulizator dla dzieci, które boją się hałasu, będzie przerażający. W takim wypadku lepiej wybrać model siateczkowy. Jednak w nim nie podamy każdego leku z tych przeznaczonych do nebulizacji.

Pamiętajmy o rodzaju zasilania. Do sieci wpinamy pneumatyczny i ultradźwiękowy nebulizator, a inhalator siateczkowy wyposażamy w baterie. To może być wadą lub zaletą w zależności od sytuacji.

Jakie są akcesoria i końcówki do inhalatora?

Każdy nebulizator, jest wyposażony w różne akcesoria i końcówki. Poniżej wymieniamy ich rodzaje na przykładzie modelu pneumatycznego.

• Silikonowa/gumowa rurka. Niezbędna do wypuszczania powietrza z urządzenia. Im dłuższa, tym lepiej. Ułatwia manewrowanie maseczką lub ustnikiem. Ma ją w zestawie tłokowy nebulizator. Inhalator mesh będzie pozbawiony rurki. Jego główną cechą jest poręczność.
• Wymienne filtry. Małe włókninowe krążki, które wkłada się między urządzenie a rurkę. Należy je regularnie wymieniać.
• Pojemnik nebulizujący. Miejsce do wlewania leku albo soli fizjologicznej.
• Maseczka. Najczęściej w zestawie można znaleźć dwie sztuki – większą i mniejszą. Są one opisywane jako model dla dziecka i dla dorosłego.
• Ustnik. Zagięta, spłaszczona na końcu rurka służąca do podawania leku. Stosowana wymiennie z maseczką.
• Końcówka do irygacji nosa. Dostępna w niektórych modelach. To cienka rurka rozdwajająca się na końcu, pasująca do dziurek w nosie.

Producenci informują, że akcesoria i końcówki należy po każdym użyciu myć, a co jakiś czas wymieniać. Jeśli z urządzenia korzysta parę osób, każda powinna mieć osobną maseczkę lub ustnik, a najlepiej też końcówkę nebulizacyjną. To posłuży większej higienie i zapobiegnie przenoszeniu chorób. Tak samo trzeba dbać o regularną wymianę filtra. Przecież powietrze docierające do naszych płuc powinno zawierać lek, a nie pyłki i bakterie.

Różne końcówki do inhalatora: maseczka, irygator do nosa, ustnik

Lepsza maseczka czy ustnik?

Maseczki do inhalatorów są o tyle wygodne, że nie wymagają ich trzymania w ręce. Najczęściej mają zamocowane gumki, które podtrzymują je na twarzy. Jednak przy użyciu maseczki część leku wydostaje się na boki przez jej otwory. Ważne – po użyciu maseczki należy umyć twarz, jamę ustną i zęby. To zapobiegnie podrażnieniom po kontakcie skóry z lekiem. Ustniki natomiast są bardziej precyzyjne. Kierują lek prosto do gardła i stamtąd do płuc. Dlatego są bardziej polecane do podawania specjalistycznych leków. Oczywiście po skorzystaniu z nich również trzeba umyć usta i zęby – ale na twarzy już nic nie osiada.

Ustnik czy maseczka – co lepsze dla dziecka? Zależy, jak duże ono jest i czy współpracuje z rodzicem. Niemowlęta i małe brzdące nie będą umiały (ani chciały) wciągać powietrza z ustnika. Dlatego w tym wypadku maseczka jest jedynym rozwiązaniem. Gdy jednak tylko jest taka możliwość, warto stosować ustnik. Dzięki temu cały lek zostanie dobrze wykorzystany.

Jest jeden wypadek, w którym lepiej sprawdza się maseczka. To nawilżanie śluzówki solą fizjologiczną podczas kataru albo choroby zatok. W takim wypadku chcemy, żeby aerozol dostał się do nosa. Możemy również wykorzystać do tego końcówkę irygacyjną – jeśli mamy taką w zestawie. Pomoże precyzyjnie skierować aerozol w chore miejsce. Po nebulizacji solą fizjologiczną nie ma konieczności mycia ust. Nie zaszkodzi nam ona.

Czym powinien się charakteryzować dobry nebulizator?

Zanim wybierzemy konkretny model, należy sprawdzić jego parametry. Skuteczne działanie inhalatora to gwarancja dobrego leczenia. Należy zwrócić uwagę na następujące informacje.

• Frakcja respirabilna – podana w procentach. Informuje o tym, ile cząsteczek wytworzonego aerozolu ma odpowiednio mały rozmiar. Najlepiej, aby miała powyżej 70%.
• MMAD – średnia aerodynamiczna wielkość cząsteczek. Powinna wynosić poniżej 5 μm (najlepiej ok. 2-3). Małe cząstki wnikną aż do płuc. Zbyt duże zatrzymają się w bliższych drogach oddechowych.
• Zdatność do używania różnych leków. Ważne, aby urządzenie było przystosowane do podawania leków, na których nam zależy.
• Pojemność końcówki nebulizacyjnej. Pojemniczki mogą mieć różną wielkość i każdy z nich przyjmie odpowiednią dawkę płynu. Patrzmy nie tylko na zakres maksymalny, lecz także minimalny.
• Tryb pracy – przerywany lub ciągły. Większość urządzeń musi mieć przerwy w działaniu, np. 30 minut pracy – 30 minut spoczynku. Jeśli potrzebujemy urządzenia do intensywnego użytku, np. przy dwójcie dzieci, potrzebny nam będzie model pracujący w trybie ciągłym.
• Głośność – istotna szczególnie przy niemowlętach. Jak już jednak wspomnieliśmy, urządzenie pneumatyczne po prostu jest głośniejsze i nic się na to nie poradzi.

Na popularnych stronach w Internecie można znaleźć ranking różnych modeli z wyszczególnieniem najważniejszych cech. Warto wcześniej poszukać informacji, aby wybrać odpowiadające nam urządzenie. Lepiej kierować się jego cechami, a nie ceną. Nie oszczędzajmy. Zapłaćmy więcej za dobry nebulizator, a inhalator wtedy lepiej spełni swoje zadanie.

Czy warto kupić inhalator nebulizator?

Problemu z odpowiedzią na to pytanie na pewno nie mają młodzi rodzice. To niezastąpione urządzenie dla dzieci, które bardzo często łapią infekcje górnych dróg oddechowych. Pomoże przy katarze, przeziębieniach, zapaleniu zatok, a także objawach alergicznych. Umożliwi bezpieczniejsze podanie takich leków, jak sterydy.

Urządzenie będzie też przydatne dla dorosłych, którzy mają problemy z drogami oddechowymi. Gdy często chorujemy na zatoki, warto rozważyć zakup nebulizatora.

Gdzie kupić wybrany model? Najlepszym miejscem jest apteka. Może to być punkt stacjonarny lub sklep online. Takie urządzenia są również dostępne w sklepach AGD/RTV. Ważne, aby było to sprawdzone źródło. Ceny nebulizatorów zaczynają się już od ok. 100 zł, a dochodzą do paruset złotych. Jednak pamiętajmy – ważniejsza jest funkcjonalność. Lepiej wydać więcej, a mieć bardziej skuteczne urządzenie.

I na koniec parę wskazówek od pediatry: