Nawadnianie kropelkowe – czym jest i jak je zrobić w ogrodzie i domu?

Dbanie o rośliny w ogródku, szklarni, a nawet w domu latem jest bardzo uciążliwe. Trzeba pamiętać o regularnym podlewaniu, a w przypadku upraw na świeżym powietrzu – należy to robić w odpowiedniej porze dnia. Z pomocą przychodzi nawadnianie kropelkowe. To świetne rozwiązanie pomaga oszczędzić czas i jest bardziej wydajne niż zwykłe podlewanie. Jest idealne do dużych upraw. Możesz je zastosować w ogrodzie, szklarni, a nawet w domu.

Czym jest nawadnianie kropelkowe?

W każdej dziedzinie życia człowiek szuka urządzeń i procesów, które wyręcza go w pracy. Podlewanie kropelkowe (zwane też mikronawadnianiem) jest jednym z nich. Polega ono na samoczynnym sterowaniu przepływem wody, która dociera specjalnym przewodem do każdej z roślin. Wąż kropelkowy jest przygotowany w ten sposób, aby podlewał jedynie miejsce, w którym znajduje się roślina. Woda wydostaje się z niego ciągle, kropla po kropli – stąd nazwa systemu.

Są różne akcesoria do nawadniania kropelkowego, m.in.:

• przewody kropelkowe (linie kroplujące, taśmy, węże pocące),
• emitery patykowe (kroplowniki, igły kroplujące),
• mikrozraszacze,
• elementy mocujące: szpilki do ziemi, różne rodzaje złączek.

Ten sposób podlewania roślin wykorzystywano najpierw w szklarniach, a obecnie jest popularny wśród właścicieli ogródków, działek, a nawet balkonów. Zapewnia automatyczne podlewanie roślin, bez ingerencji człowieka. Gdy je zamontujesz, nie musisz przejmować się koniecznością zasilania w wodę swoich upraw.

Wąż doprowadzający wodę i podpięte do niego taśmy kroplujące

Najpopularniejsze rodzaje nawadniania kropelkowego

Taśma kroplująca – to najtańszy przewód do nawadniania z dziurkami rozstawionymi co 33 cm. Jest najmniej wytrzymały. Taśma jest płaska, rozszerza się pod wpływem wody. Jej wytrzymałość wynosi ok. 2-3 lat, więc jest odpowiednia do upraw jednorocznych lub dwuletnich.

Linia kroplująca bez kompensacji ciśnienia – to wąż wykonany z grubszego materiału. Wewnątrz przy każdej z dziurek są zamontowane małe emitery (kroplowniki), przez które przepływa odpowiednia ilość wody. Na końcu linii wypływa mniej wody niż na początku.

Linia kroplująca z kompensacją ciśnienia – jest bardzo podobna do poprzedniego elementu, jednak jej kroplowniki mają membrany zapewniające stały wypływ wody w każdym miejscu. Sprawdza się na opadającym lub wznoszącym się terenie.

Linia kroplująca podziemna – jej otwory są zabezpieczone przed zatkaniem przez rosnące korzenie. Jednak stosuje się ją głównie do trawników, bo korzenie roślin rabatowych są mocniejsze i mogą ją uszkodzić.

Do nawadniania w miarę płaskiego, niedużego terenu wystarczy linia naziemna bez kompensacji ciśnienia. Aby woda docierała w każde miejsce z taką samą intensywnością, na jej wlocie możesz zamontować reduktor ciśnienia. Zmniejszy on ciśnienie wody z kranu lub węża ogrodowego i zapewni stałą dostawę wody na całej długości węża.

Dodatkowo jeśli zamontujesz przy takim zestawie sterownik nawadniania, będzie on regulował czas podlewania ogrodu. Zapewni Ci to całkowicie bezobsługowe dbanie o wilgotność gleby i dobrostan roślin.

Kiedy nawadnianie kropelkowe jest dobrym wyborem?

Tak naprawdę możesz je zastosować zawsze i w prawie każdym otoczeniu. Ten sposób podlewania niesie ze sobą wiele zalet.

Przede wszystkim poświęcasz mniej czasu na pielęgnację upraw. Właściciele ogródków dobrze wiedzą, jak wiele godzin tracą podczas ręcznego nawadniania, szczególnie latem. Dodatkowo w upalne dni trzeba brać pod uwagę odpowiednią porę na podlewanie – jedynie wczesny ranek albo wieczór. Kropelkowe nawadnianie działa automatycznie, niezależnie od Twojej obecności lub nieobecności.

Oszczędzasz również wodę. Pojedyncze kropelki upadają precyzyjnie w wybrane miejsce blisko korzeni, a nie na całą grządkę, jak podczas podlewania z węża ogrodowego lub konewki. Dzięki temu zużywasz mniej cieczy.

Z oszczędnością wody wiąże się większa precyzja podlewania. Ziemia wokół upraw pozostaje sucha, co utrudnia rozwój chwastów. Natomiast liście roślin są mniej podatne na choroby grzybicze i poparzenia od słońca, bo nie są zwilżane.

Wadą może być większy koszt zakupu całego systemu, szczególnie przy dużych powierzchniach. Jednak szybko się on zwróci, biorąc pod uwagę zaoszczędzony czas i rachunki za wodę.

Jak wybrać domowy system nawadniania kropelkowego?

Najprościej kupić gotowy zestaw z niezbędnymi elementami do montażu w ogrodzie lub szklarni. Na rynku są także mniejsze systemy nawadniania kropelkowego do doniczek. Sprawdzą się na balkonie albo tarasie, a nawet w domu, szczególnie gdy wyjeżdżasz na dłuższy czas.

Co zawiera zestaw do nawadniania kropelkowego:

• taśma, linia kroplująca lub wąż,
• kroplowniki,
• szpilki do mocowania linii wbijane w ziemię,
• złączki, rozgałęźniki, kątowniki itp.,
• ewentualnie reduktor ciśnienia wody montowany na kranie.

Poniżej pokrótce opiszemy poszczególne elementy.

Taśma, linia lub wąż do nawadniania kropelkowego

Pamiętaj, że przewód wody musi być ułożony przy wszystkich sadzonkach, a jego dziurki powinny znajdować się blisko ich łodyżek. Przy większych roślinach, np. krzewach albo drzewkach, warto zawinąć go wokół pnia, żeby dostarczał więcej wody. Dlatego musisz kupić odpowiednio długi model.

Jeśli Twoje rośliny są zasadzone gęsto, np. masz rabaty kwiatowe, ogród ze skalniakami albo chcesz nawadniać żywopłot – lepszym rozwiązaniem będzie wąż pocący. Przepuszcza on wodę na całej swojej powierzchni, więc równomiernie nawilża ziemię, na której leży.

Niezależnie od rodzaju wybranego przewodu do wody zwróć uwagę na to, żeby był wykonany z solidnego materiału o grubości powyżej 1 mm, a jego ewentualne kroplowniki miały filtry zapobiegające dostaniu się zanieczyszczeń. Dobrze, jeśli będzie mrozoodporny – wtedy nie ma potrzeby demontowania go przed zimą. Przy układaniu linii kroplującej na ziemi zwróć jej dziurki na bok albo w górę, nie w dół. To zmniejszy ryzyko zatkania dziurek.

Kroplowniki

Jest parę rodzajów tych elementów, w zależności od zastosowania. Istnieją kroplowniki oraz mikrozraszacze mocowane na zewnątrz w dziurkach węża. Sprawdzają się wtedy, gdy chcesz precyzyjnie regulować miejsce kapania wody. Są to modele z kompensacją ciśnienia.

Innym rodzajem są kroplowniki do doniczek. Jest ich parę rodzajów: cienkie kapilary z wężykiem na końcu, kroplowniki labiryntowe oraz te z kompensacją ciśnienia. Pierwsze z nich zasysają wodę z rury na zasadzie oddziaływania cieczy ze ściankami rurki. To rozwiązanie dla tych, którzy zastanawiają się, jaki system nawadniania do szklarni będzie najlepszy.

W drugim rodzaju woda przepływa przez minilabirynt złożony z wgłębień i ścianek, przez co zmniejsza się jej ciśnienie. Trzeci rodzaj zapewnia wyrównanie różnic ciśnienia wody i sprawdza się też w długich liniach ułożonych na pagórkach.

Kroplowniki do doniczek, źródło: Gardena

Szpilki mocujące

Ich wygląd naprawdę nie jest istotny. Ważne, aby dobrze trzymały przewód wody. Nie wbijaj ich zbyt mocno w ziemię, żeby nie zaginały taśmy lub węża do podlewania kropelkowego.

Akcesoria łączące linie

Wybierz takie modele, które idealnie pasują do średnicy wybranego węża lub taśmy. Wśród nich znajdziesz proste łączniki, kolanka do zmiany kierunku linii o 90 stopni, trójniki i czwórniki do rozgałęziania linii kroplującej.

System nawadniania kropelkowy a sposób wykorzystania wody

Skąd brać wodę do kropelkowego nawadniania:

• z wodociągu,
• ze studni,
• z beczki na deszczówkę (wolnostojącej lub wkopanej w ziemię).

Zasilanie z wodociągu jest najłatwiejsze. Wystarczy podłączyć do kranu reduktor ciśnienia i wąż doprowadzający do linii kroplujących.

Gdy planujesz pobierać wodę ze studni, musisz ją stamtąd wypompować. Pompa do nawadniania kropelkowego musi być dobrana w zależności od rodzaju i wydajności studni oraz od wysokości lustra wody. Może być głębinowa, zatapialna albo hydroforowa.

Nawadnianie z beczki najczęściej jest grawitacyjne. Beczka stoi nieco ponad ziemią. Na dole zbiornika jest zamontowany kranik, przez który woda płynie wężem do linii kroplującej.

Ile wody zużywa podlewanie kropelkowe? Według obliczeń w ten sposób wykorzystasz do 60-70% wody mniej niż tradycyjne podlewanie z konewki lub węża ogrodowego. Najbardziej oszczędne i ekologiczne jest oczywiście korzystanie z deszczówki. Jednak w czasie suchych miesięcy trzeba czasem wspomóc się też innymi źródłami.

Sterownik nawadniania, źródło zdjęcia: Gardena

Jak zrobić nawadnianie kropelkowe samemu?

Każdy gotowy zestaw dostępny w sklepach jest przeznaczony do samodzielnego montażu. Jego minusem może być np. regularny rozstaw dziurek w linii. Jeśli chcesz bardziej spersonalizować swój system, opcją jest kupienie węża ogrodowego i zrobienie w nim dziurek samodzielnie. Nie obędziesz się jednak bez reduktora ciśnienia, łączników i kroplowników, które włożysz w dziurki. Taki sposób sprawdzi się przy relatywnie krótkich liniach nawadniających.

Z beczki albo mausera – do ogrodu

Najbardziej ekologiczny sposób to pobieranie wody z ustawionej nad ziemią beczki, w której zbiera się deszczówka. Im większy pojemnik, tym więcej wody można zebrać. To szczególnie istotne przy obecnym klimacie, w którym latem częściej występują gwałtowne burze niż spokojny deszcz. Dlatego dobrym rozwiązaniem do większych ogrodów jest prowadzenie wody z beczki 1000 l – mauzera (mausera). Zbiera on deszczówkę spływającą rynną z dachu. Naraz może jej zmieścić o wiele więcej niż beczka.

Nawadnianie kropelkowe z mausera powinno zasilić spory ogród. Taką używaną beczkę kupisz już za ok. 300 zł. Pamiętaj jednak, żeby ją porządnie wyczyścić z pozostałości poprzedniej zawartości. Tanie mauzery są przeważnie po przechowywaniu chemikaliów, a te droższe po produktach spożywczych.

Woda deszczowa nie jest całkiem czysta. Dlatego żeby nie zatkała linii kroplujących, zamontuj przed kranikiem filtr. Może to być zwykły kawałek gazy, szmatki itp.

Z butelki – najlepsze do domu lub małego warzywnika

Jako zbiornik na wodę możesz też wykorzystać butelkę PET. Jej wielkość zależy od okazałości podlewanych roślin.

Jak zrobić nawadnianie kropelkowe z butelki? Pierwszy sposób to wywiercenie otworu w dolnej części butelki i wsadzenie jej w uciętą poniżej połowy szerszą butelkę. Otwór musi się znaleźć poniżej poziomu tak wykonanej osłonki. Gdy przygotujesz taki zestaw, potrzebujesz jeszcze przewodnika wody. Przygotuj długi pasek gazy i złóż go parę razy. Zawiń w folię aluminiową, zostawiając po jednej stronie sporo wolnej gazy, a po drugiej koniuszek, z którego będą lecieć kropelki. Dłuższy koniec włóż pod naciętą butelkę i całość zalej wodą.

Druga metoda to wywiercenie dziurki w zakrętce butelki i ustawienie jej do góry nogami. Sprawdza się to w przypadku butelek 1,5-litrowych i mniejszych. Wsadź ją bezpośrednio w ziemię albo wbij przyczepioną na podporze, np. patyczkach lub metalowych prętach. Wystarczy przykleić taką butelkę mocną taśmą do dwóch patyczków.

W ogródku wykorzystaj butelkę 5-litrową. Zrób w jej dolnej części jedną dziurkę lub parę dziurek. Gdy wypełnisz butelkę wodą i ją zakręcisz, ciecz będzie wyciekała bardzo wolno. Butelkę zakop w ziemi blisko upraw.

Chcesz być eko? Przejdź na nawadnianie kropelkowe!

Jak zauważyłeś, taki sposób podlewania ma wiele zalet. Z początku wymaga więcej pracy i wydania pieniędzy na zestaw nawadniający, ale w dłuższej perspektywie zapewnia dużą wygodę i oszczędności.

Mniejsze zużycie wody jest szczególnie istotne podczas suszy i ograniczenia dostaw z wodociągów. Samoczynne dopływanie wody do upraw wyręcza Cię z obowiązku ich codziennego podlewania. Regularne nawilżanie korzeni zapewni lepszą kondycję roślin podczas upałów. Gdy dodatkowo zainwestujesz w elektryczny sterownik nawadniania, system będzie działać całkowicie bezobsługowo. To doskonałe rozwiązanie na czas letnich wyjazdów.

---

Bibliografia

https://focusgarden.pl/poradnik/ogrod/nawadnianie-w-szklarni-jak-zrobic-system-kropelkowy/, dostęp 23.06.2023 r.
https://www.nawadnianie-ogrodow.pl/oferta/systemy-nawadniajace/linie-kroplujace, dostęp 23.06.2023 r.
https://www.podlane.pl/blog/podlewanie-kropelkowe-grawitacyjne-nawadnianie-szklarni/, dostęp 23.06.2023 r.
https://www.refreszing.pl/2019/09/linia-kroplujaca-czyli-szybkie-podlewanie-w-ogrodzie.html/, dostęp 23.06.2023 r.
https://royalbrinkman.pl/bank-wiedzy/projekty-techniczne/rodzaje-kroplownikow, dostęp 23.06.2023 r.
https://sklep-hydros.pl/blog/poradnik/Pompa-do-nawadniania-kropelkowego-co-nalezy-wziac-pod-uwage.html, dostęp 23.06.2023 r.
https://zielonenawodnione.pl/nawadnianie-kropelkowe-czyli-rodzaje-i-charakterystyka-linii-kroplujacych/, dostęp 23.06.2023 r.